طبل جنگ اقتصادی غرب و چین به صدا درآمد

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ دونالد ترامپ، رییس جمهور وقت آمریکا در سال ۲۰۱۸، جنگ اقتصادی با چین را کلید زد و در این راستا تعرفه‌های تجاری واشنگتن با پکن را افزایش داد. ترامپ سعی کرد با این روند به اعتقاد خودش اقتصاد چین را عقب بیاندازد و شعار «اول آمریکا» را محقق کند، البته دیری نپایید که دریافت این کار شدنی نیست و بعد از مدتی با چین به توافق رسید و جنگ تعرفه‌ها تمام شد.

از طرفی با این وجود، طبق داده‌های آماری چین، کسری کالایی آمریکا تنها در برخی از سال‌ها افزایش یافته است و مجموع کسری کالا‌های جهانی با چین از ۴۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ به ۸۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. در سال ۲۰۲۳، ۱۵۰ کشور کسری تجاری کالا با چین داشتند.

از آنجایی که در سال ۲۰۲۱ تعداد بیشتری از مردم در طول همه گیری کرونا از خانه کار می‌کردند، محموله‌های چینی شامل ماشین آلات الکتریکی، تلفن و تجهیزات اداری افزایش یافت.

پکن به عنوان بخشی از استراتژی خود برای آزاد کردن «نیرو‌های تولیدی با کیفیت جدید» تمرکز خود را به رشد مبتنی بر فناوری تغییر داده است. از سال ۲۰۱۷، چین صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا مانند خودرو‌های الکتریکی، باتری‌ها، نیمه‌هادی‌‎ها و پنل‌های خورشیدی را بیش از دو برابر کرده است.

تقویت ظرفیت داخلی برای ساخت محصولات با فناوری پیشرفته نیاز چین به واردات آنها را کاهش داده است. اگر همه چیز برابر باشد، کسری کل تجارت جهانی با چین به افزایش ادامه خواهد داد اما باید به این نکته هم توجه داشت که دولت‌ها به طور فعال مداخله می‌کنند تا از صنایع خود در برابر افزایش کالا‌های چینی محافظت کنند.

دولت‌ها به‌طور فزاینده‌ای نگران یارانه‌های ناعادلانه چین در قالب معافیت‌های مالیاتی، انتقال مستقیم وجوه یا ارائه عمومی کالا‌ها یا خدمات زیر قیمت‌های بازار هستند. این یارانه‌ها می‌تواند به شرکت‌های چینی اجازه دهد تا به صادرات مقادیر زیادی حتی زمانی که زیان‌ده هستند ادامه دهند و به سیگنال‌های تقاضای جهانی پاسخ ندهند.

بسیاری از کشور‌ها در مورد گسترش صادرات چین نگرانی مشترک دارند. اقتصاد‌های پیشرفته مانند اتحادیه اروپا، در حال حاضر اقداماتی را برای حفظ سهم خود در بازار‌های با ارزش افزوده بالا انجام می‌دهند. اینکه آیا آمریکا تعرفه‌های عمومی را علیه کالا‌های چینی دنبال می‌کند یا از یارانه‌های داخلی برای مقابله با یارانه‌های چینی حمایت می‌کند تا حد زیادی به این بستگی دارد که چه کسی در ژانویه وارد کاخ سفید می‌شود.

شرکت‌هایی که چین را ترک می‌کنند اغلب می‌خواهند زنجیره‌های تامین را در این کشور برای ورودی‌های کلیدی حداقل در کوتاه‌مدت حفظ کنند. چندین کشور کم درآمد که برای گسترش تولیدات خود به نهاده‌های متوسط چینی متکی هستند ترجیح می‌دهند در زنجیره ارزش خود یکپارچه بمانند. البته این موضوع را نیز باید در نظر داشت که کشور‌های با درآمد پایین و متوسط در مقابل اقدامات تلافی‌جویانه چین آسیب‌پذیر هستند.

از سال ۲۰۱۸، آمریکا به طور فزاینده‌ای از تعرفه‌ها برای ایجاد تعادل در تجارت خود با چین استفاده کرد و در سال ۲۰۲۵ ممکن است موج جدیدی از تعرفه‌ها اعمال شود. تفاوت این بار در این خواهد بود که سایر اقتصاد‌های پیشرفته و در واقع، بیشتر اعضای گروه ۲۰ موافق هستند که پاسخی به ظرفیت مازاد تولید چین باید داده شود.